جایگاه و نقش زنان با توجه به محدودیت‌های مختلفی که ایشان با آن دست به گریبان‌اند، موضوعی قابل تحقیق در تمام جوامع و برهه‌های تاریخی است. شناسایی و تحلیل حقوق زنان در یکی دو سده‌‌‌‌‌ی اخیر اهمیت زیادی پیدا کرده است. زیرا بر اثر تحولات فکری، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، زنان در پی نقش موثرتر و آشکارتری در جامعه بوده و به این منظور حقوق سیاسی و اجتماعی متعددی را مطالبه کرده‌اند. این مطالبات و تلاش‌‌ها به خصوص از نیمه‌‌‌‌‌ی دوم قرن نوزدهم به بعد با شکل گیری میثاق‌ها، کنوانسیون‌ها، تشکیل کنفرانس‌‌ها و تنظیم اسناد بین المللی حقوق زنان در عرصه‌های مختلف، نظمی حقوقی یافت. در نامه‌های بین المللی مصوب ۱۹۰۴، ۱۹۲۱ و ۱۹۳۳، اعلامیه‌‌‌‌‌ی جهانی حقوق بشر مصوب ۱۹۴۸، میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی مصوب ۱۹۶۶، کنفرانس‌های جهانی در سال ۱۹۷۵ در مکزیکو، سال ۱۹۸۰ در کپنهاگ، سال ۱۹۸۵ در نایروبی و بالاخره سال ۱۹۹۵ در پکن به صورت غیر مستقیم و کلی و یا به صورت خاص به حقوق زنان اشاره شده و در آنها برای شناسایی و تضمین حقوق سیاسی- اجتماعی زنان تلاش شده است. با وجود این توفیق‌ها، حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در هر کشور متناسب با نوع نظام سیاسی- اجتماعی، فرهنگ و ارزش‌‌ها و آداب و رسوم اجتماعی آن کشور محقق شده است.
در کشور ایران، حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در جریان نهضت مشروطه و پس از آن مورد توجه قرار گرفته و در دوران پهلوی اول و دوم در سطح گسترده‌ای وارد مباحث سیاسی، حقوقی و اجتماعی گردیده است. آنچه در فاصله‌‌‌‌‌ی بین دو انقلاب (انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی) درباره‌‌‌‌‌ی حقوق زن ایرانی اتفاق افتاد، خالی از مناقشه نبود. وجود فرهنگ و ارزش‌های اسلامی، ملی و بومی از سویی و طرح دیدگاه‌های فمینیسمی طرفدار تساوی حقوق زن و مرد و رهایی زنان از سوی دیگر، عرصه‌ای برای بروز دیدگاه‌های مختلف و متعارض فراهم کرد. وقوع انقلاب اسلامی و استقرار نظام جمهوری اسلامی، نگاهی دوباره به حقوق زنان و طرد برخی از دیدگاه‌‌ها و روندهای گذشته را می‌طلبید. این بار حقوق زنان در چارچوب ارزش‌های دینی و انقلابی طرح شد و متون قانونی به ویژه قانون اساسی در همین چارچوب، حقوقی برای زنان شناسایی و تضمین نمود.
با توجه به مطالب فوق، کتاب حاضر با اندیشه‌‌‌‌‌ی بررسی نسبتاً جامعی درباره نوع دیدگاه حاکم بر قانونگذاری حقوق زنان، حضور سیاسی- اجتماعی آنان در دوره‌‌‌‌‌ی مشروطه، پهلوی و بعد از انقلاب اسلامی، و حضور عملی زنان در عرصه سیاست و اجتماع و بهره مندی آنان از حقوق سیاسی- اجتماعی شکل گرفته است. در حقیقت سوال اصلی این است که دیدگاه نظام مشروطه، رژیم پهلوی و جمهوری اسلامی به زنان و حقوق سیاسی- اجتماعی آنان چه بوده است؟ نقاط اشتراک و افتراق دیدگاه‌‌ها و عملکرد‌های دوران مشروطه، نظام پهلوی و نظام جمهوری اسلامی در مقایسه با یکدیگر چیست؟
موضوع صفحه
پیشگفتار...................................................................................................................................... ۱۳
مقدمه............................................................................................................................................ ۱۵
فصل اول: اساس حقوق اجتماعی - سیاسی زنان
رويكردهای اصلی مسلمانان به حقوق سیاسی- اجتماعی زنان..................................................... ۱۷
سنت‌گرايي................................................................................................................................. ۱۷
دین‌گرایی................................................................................................................................... ۱۸
نوگرايي....................................................................................................................................... ۱۹
اساس تحليل‌‌ها و داوري‌هاي نوگرايي............................................................................................ ۱۹
عقلانيت انتقادي......................................................................................................................... ۱۹
شانيت تاريخي........................................................................................................................... ۲۰
ارزش گرايي در مقابل قانون گرايي............................................................................................ ۲۱
گريز از شكل‌هاي آييني" فرماليزم"........................................................................................... ۲۱
اسلام و مساله حقوق زنان.............................................................................................................. ۲۲
تقابل‌گرایی................................................................................................................................. ۲۳
تساوي‌گرایی در حقوق زنان....................................................................................................... ۲۴
تعامل‌گرایی در حقوق زنان........................................................................................................ ۲۴
آزادي عقيده و بيان زنان در قرآن................................................................................................. ۲۵
حقوق سياسي زنان........................................................................................................................ ۲۵
فصل دوم: حقوق اجتماعی - سیاسی زنان در دوران مشروطیت
حقوق سياسي- اجتماعي زنان در دوران مشروطيت..................................................................... ۲۷
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در دوره اول مجلس ملی............................................................... ۲۹
ماده قانونی حق انتخاب نمودن................................................................................................. ۳۲
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در دورة دوم مجلس ملی.............................................................. ۳۳
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در دوره سوم مجلس ملی............................................................. ۳۷
تاسیس دارالمعلمین و دارالمعلمات............................................................................................ ۳۸
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در دوره چهارم مجلس ملی.......................................................... ۴۱
فصل سوم: حقوق اجتماعی - سیاسی زنان در دوره پهلوی اول
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در دوره پنجم مجلس ملی (پهلوی اول)...................................... ۵۱
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در دوره ششم مجلس ملی............................................................ ۵۲
ماده قانونی عدم فروش تریاک به زنان...................................................................................... ۵۵
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در دوره نهم مجلس ملی.............................................................. ۵۵
لایحه تاسیس دانش سرای عالی دخترانه.................................................................................. ۵۶
لايحه قرارداد بين‌المللى جلوگيرى از معامله و اغواء نسوان كبيره............................................ ۵۹
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در دوره دهم مجلس ملی.............................................................. ۶۰
ماده واحده تجدید نظر در پروگرام مدارس دخترانه.................................................................. ۶۰
بررسی حقوق سیاسی-اجتماعی زنان در دوره پهلوی اول............................................................. ۶۲
فصل چهارم: حقوق اجتماعی - سیاسی زنان در دوره پهلوی دوم
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در دوره سیزدهم مجلس ملی (پهلوی دوم).................................. ۶۷
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در دوره چهاردهم مجلس ملی...................................................... ۶۸
ماده قانونی شرایط انتخاب کنندگان و انتخاب شوندگان.......................................................... ۶۹
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در دوره پانزدهم مجلس ملی........................................................ ۷۰
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در دوره شانزدهم مجلس ملی...................................................... ۷۱
ماده قانونی استخدام زنان.......................................................................................................... ۷۲
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در دوره هفدهم مجلس ملی......................................................... ۷۲
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در دوره بیست و یکم مجلس ملی................................................ ۷۳
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در دوره بیست و دوم مجلس ملی................................................ ۸۰
ماده قانونی کار........................................................................................................................... ۸۹
ماده قانونی صدور گذرنامه......................................................................................................... ۸۹
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در دوره بیست و سوم مجلس ملی............................................... ۹۰
اصلاح قانون خدمات اجتماعی زنان........................................................................................... ۹۰
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در دوره بیست و چهارم مجلس ملی............................................ ۹۱
بررسی حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در دوره پهلوی دوم........................................................... ۹۷
عدم آزادی‌های سیاسی- اجتماعی زنان در دوره پهلوی دوم.................................................. ۱۰۰
حضور زنان در مناصب مديريت سياسي جامعه در دوران پهلوی........................................... ۱۰۴
نيابت سلطنت..................................................................................................................... ۱۰۴
وزارت................................................................................................................................... ۱۰۵
نمايندگي مجلس................................................................................................................ ۱۰۵
قانون شرکت بانوان در انتخابات- مصوب ۱۰/۲/۱۳۴۳............................................................. ۱۰۶
حق رای زنان در سال‌های ۱۳۳۹- ۱۳۴۳................................................................................. ۱۰۷
دفاع محمد باقر مجتهدی کمره‌ای از حق رای زنان (۱۳۳۱-۱۳۴۲)........................................ ۱۰۸
انقلاب سفید و حقوق اقتصادی زنان........................................................................................... ۱۰۹
فصل پنجم: حقوق اجتماعی - سیاسی زنان در عصر انقلاب اسلامی
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در دوره اول مجلس شورای اسلامی (انقلاب اسلامی)................ ۱۱۱
لایحه خدمت زیر پرچم و خدمت خارج از مرکز زنان............................................................ ۱۱۱
ماده قانونی استخدام زنان در ارتش......................................................................................... ۱۲۰
ماده قانونی رعایت حجاب اسلامی در ادارات........................................................................... ۱۲۶
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان دوره سوم مجلس شورای اسلامی............................................... ۱۲۹
طرح معافیت زنان متاهل پزشک و پیراپزشک از خدمت خارج از مرکز................................. ۱۳۰
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در دوره چهارم مجلس شورای اسلامی....................................... ۱۳۳
لايحة تأمين زنان و كودكان بى‌‌سرپرست............................................................................... ۱۳۳
ماده قانونی طلاق زنان............................................................................................................ ۱۴۸
تبصره بند ۲ لایحه تأمین زنان و کودکان بی سرپرست........................................................ ۱۵۱
طرح تخصیص سهمیه زنان در پذیرش دستیاری پزشکی...................................................... ۱۵۴
تبصره ۲ لایحه استخدام و بازنشستگی زنان شاغل در ارتش................................................. ۱۵۷
طرح کمیسیون امور زنان و خانواده......................................................................................... ۱۵۸
طرح تخصیص سهمیه زنان در پذیرش دستیاری رشته‌های تخصصی پزشکی...................... ۱۷۱
اصلاح تبصره ۵ قانون شرایط انتخاب قضات دادگستری......................................................... ۱۷۳
طرح قانون تأمین اجتماعی در مورد زنان بیمه شده (همسران متوفی)................................. ۱۸۸
لایحه حمايت و ترويج تغذيه با شير مادر............................................................................... ۲۰۳
ماده قانونی بازنشستگی زنان کارگر........................................................................................ ۲۲۱
طرح كمك هزينه عائله مندى زنان شاغل و بازنشسته.......................................................... ۲۲۵
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در دوره پنجم مجلس شورای اسلامی........................................ ۲۲۶
الحاق تبصره به ماده قانونی تأمین اجتماعی (بازنشستگی زنان کارمند)............................... ۲۲۷
ماده قانونی بازنشستگی زنان در مشاغل سخت و زیان‌آور..................................................... ۲۳۲
ماده قانونی برخورداری زنان سرپرست خانوار از تسهيلات صندوق........................................ ۲۳۷
تشکیل کمیسیون زنان، خانواده و جوانان............................................................................... ۲۳۸
اصلاح قانون معافیت فرزندان ایثارگر (اضافه کردن نام خواهر به قانون معافیت).................. ۲۴۰
ماده قانونی استخدام زنان در نیروی انتظامی......................................................................... ۲۴۱
فعالیت مرکز امور مشارکت زنان............................................................................................. ۲۴۷
لایحه آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب (شهادت زنان)........................................... ۲۴۸
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در دوره ششم مجلس شورای اسلامی........................................ ۲۴۹
اعزام دانشجویان دختر به خارج از کشور................................................................................. ۲۴۹
حذف تبصره (۱) ماده (۳) قانون اعزام دانشجو به خارج از كشور (اذن پدر یا ولی قانونی برای اعزام دختران مجرد برای ادامه تحصیل) ۲۵۷
اعاده قانون اعزام دانشجو به خارج از کشور از شورای نگهبان................................................. ۲۶۳
اصلاح قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت (زنان)................................................... ۲۶۸
اصلاح مقررات مربوط به طلاق................................................................................................. ۲۶۹
ماده قانونی مخارج زندگی زوجه پس از فوت همسر............................................................... ۲۷۱
لايحه موافقتنامه همكارى در زمينه فعاليت زنان و خانواده بين جمهورى اسلامى ايران و جمهورى تونس ۲۷۴
لايحه الحاق جمهورى اسلامى ايران به كنوانسيون محو كليه اشكال تبعيض عليه زنان....... ۲۷۵
ماده قانونی سهم الارث زن از زمین........................................................................................ ۲۹۴
تصويب مجدد لايحه الحاق جمهورى اسلامى ايران به كنوانسيون محو كليه اشكال تبعيض عليه زنان و ارجاع آن به مجمع محترم تشخيص مصلحت نظام................................................................................................................................................ ۲۹۸
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در دوره هفتم مجلس شورای اسلامی......................................... ۳۱۴
طرح سقط درمانی................................................................................................................... ۳۱۴
پرداخت مهریه به قیمت روز................................................................................................... ۳۴۴
طرح حمايت از حقوق و مسؤوليت‌هاى زنان در عرصه‌هاى داخلى و بين‌المللى..................... ۳۴۸
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در دوره هشتم مجلس شورای اسلامی....................................... ۳۵۳
لايحه حمايت خانواده............................................................................................................. ۳۵۳
فصل ششم: حقوق اجتماعی - سیاسی زنان در جمهوری اسلامی ایران
حقوق سیاسی- اجتماعی زنان در جمهوری اسلامی ایران.......................................................... ۳۷۳
نگرش قانون اساسی جمهوری اسلامی به حقوق زن................................................................... ۳۷۳
اصل بیست و یکم قانون اساسی پیرامون حقوق زن................................................................... ۳۷۴
فعالیت‌های سیاسی- اجتماعی زنان در دوران انقلاب اسلامی.................................................... ۳۷۵
انتخاب کنندگی زنان.............................................................................................................. ۳۷۶
حق رای زنان در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران........................................................... ۳۷۷
انتخاب پذیری زنان................................................................................................................. ۳۷۷
انتخاب پذیری زنان در ریاست جمهوری................................................................................ ۳۷۸
اصل ۱/۸۸ (اصل یکصد و پانزدهم)........................................................................................ ۳۷۸
انتخاب پذیری زنان در نمایندگی مجلس شورای اسلامی...................................................... ۳۸۰
شرایط انتخاب شوندگان......................................................................................................... ۳۸۰
افراد محروم از داوطلبی نمایندگی........................................................................................... ۳۸۱
مشارکت زنان در قوه مجریه................................................................................................... ۳۸۱
مجمع تشخيص مصلحت نظام................................................................................................ ۳۸۳
شوراي نگهبان......................................................................................................................... ۳۸۴
مجلس خبرگان....................................................................................................................... ۳۸۴
فصل هفتم: نگاه آخر به مسأله حقوق اجتماعی - سیاسی زنان
بیان نتایج تحقیقات.................................................................................................................... ۳۸۶
سخن آخر.................................................................................................................................... ۳۸۹
پاسخ به چند سوال کلیدی......................................................................................................... ۳۹۳
سوال اول: آیا مصوبات مجلس مشروطه ریشه در نظام تفکر سنتی داشته است؟.................. ۳۹۳
سوال دوم: آیا مصوبات دوره پهلوی از مدرنیسم و فمینیسم پیروی کرده است؟.................... ۳۹۴
سوال سوم: آیا مصوبات دوره جمهوری اسلامی بازگشت به معیارهای اسلامی، سنت و نوگرائی داشته است؟ ۳۹۶
پیوست...................................................................................................................................... ۳۹۷
تعریف مفهومی واژه‌‌ها و اصطلاحات......................................................................................... ۳۹۷
منابع مورد استفاده................................................................................................................. ۳۹۹
| دسته بندی موضوعی | موضوع فرعی |
| علوم انسانی |
حقوق
|
.jpg)
.png)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)